De Anker Puzzels


Wat is de overeenkomst tussen een bekende opvoedkundige uit de 18e eeuw, een Duits industrieel, een luchtvaartpionier, de uitvinder van de gloeilamp en een president van de Verenigde Staten? Het antwoord op dit schijnbaar onoplosbaar raadsel: De Anker Puzzels.


De opvoedkundige was Friedrich Froebel (1782-1852) die in 1837 de kleuterschool beweging begon. Hij was de eerste die houten stapelblokken als opvoedkundig speelgoed voor kinderen gebruikte. Enige jaren later vroeg een vriend van Froebel aan de industrieel Dr. F. Adolph Richter om een betere kwaliteit blokken met vele verschillende, goed aaneensluitende vormen te maken. Richter zocht naar een geschikt materiaal en vond dit in een Kaolien klei-mengsel uit Beieren, dat gebruikt werd voor de productie van bakstenen: zand en lijnolie. Deze formule was een uitvinding van Otto Lilenthal (1848-1896), die ook de eerste was die met succes gliders ontwikkelde en vloog.

Richter kocht de octrooirechten voor het mengsel, verbeterde het en begon in 1882 met de productie van Anker bouwstenen. In 1887 werden er minstens 23 verschillende sets gemaakt en de firma had verkoopkantoren in New York en andere Amerikaanse steden. In 1891 maakte Richter een stenen uitvoering van het Tangram die hij ‘Der Kopfzerbrecher’ noemde (oftewel De Breinbreker – een moeilijk denkprobleem). 

In Engelstalige landen werd deze onder de naam ‘The Anchor Puzzle’ op de markt gebracht en werd de voorloper van een hele verzameling verschillende puzzels.














En waar komen nu in dit verhaal de uitvinder van de gloeilamp en een president van de Verenigde Staten ter sprake? Net als alle goede puzzels hebben alle goede raadsels een verrassing in petto en dit raadsel is geen uitzondering! Het antwoord is dat zowel Thomas Alva Edison als president Grover Cleveland de bouwblokken in het openbaar aanbevolen via de brochure die bij elke set was ingesloten. De Anker puzzel bleek zo succesvol dat er al snel verschillende nieuwe puzzels volgden. In 1899 fabriceerde Richter minstens 11 verschillende uitvoeringen en dit aantal groeide spoedig uit tot 17 met bovendien nog ‘Das Sternrätsel’ (De Sterpuzzel). Zij werden ontworpen door een groep van vier kunstenaars die wedijverden om de meest sierlijke en moeilijke puzzels te maken. Soms wedden zij om een biertje of een nieuw ontwerp al dan niet beter was dan het beste van de oude ontwerpen!

Deze ontwerpen waren gebaseerd op een grote verscheidenheid aan geometrische vormen waaronder het vierkant, de rechthoek, de driehoek en de cirkel.

De Ankerpuzzels bereikten hun grootste populariteit tijdens de Eerste Wereldoorlog. In die periode kreeg de firma opdracht om grote aantallen puzzels te maken teneinde de troepen in de loopgraven bezig te houden en te vermaken. In korte tijd werden er 18 nieuwe puzzels bedacht en in productie genomen, waarbij oude mallen werden gebruikt omdat er geen tijd was om nieuwe te maken.

Het wrange toeval wilde dat de Geallieerde troepen, in de tegenoverliggende loopgraven, ook de tijd doodden met dezelfde originele puzzels die destijds in licentie gemaakt werden in Groot Brittannië door Lotts Brick Company.


Literatuur:

The Anchor Puzzle Book: Jerry Slocum, Dieter Gebhardt

Puzzels zelf maken en oplossen: Jack Botermans, Jerry Slocum




Terug naar overzicht exposities >